<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yazicidc_?igsh=cDlobmg3djMycDVk" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Yazıcı</a>İnsan, her zaman tanıdığa yönelir ve bilinmeyenden kaçar; fakat insanın gerçekliği olan doğa her zaman değişir. Bu bilinene ve kabul görene yönelme hali, günümüz ekonomisinin yarattığı iklim krizi ve çevre tahribatına bağlı münakaşalarda çoğunlukla çözümün daha fazla ekonomik büyümenin, teknolojik gelişmenin ve var olan sistemin genişlemesinin savunulması şeklinde gösterir. Çünkü insan, doğadan hem zihinsel hem de fiziksel olarak bu kadar ırak yaşarken; tüm sistem, ona kurduğu hakimiyetin doğal hatta bir hak olduğunu söylerken kimse bu gidişatı kökünden sorgulamaz. Bundan hoşnut görünürken, neden durup farklı bir dünya düzeninin ve doğa-insan ilişkisinin hayalini kuralım ki?&nbsp;Öncelikle, biz iklimden büyük olabilir miyiz?&nbsp;Kötülük bayağıdır ve bir kimlik sorunudur. Çokça kabul edildikçe ve yeteri kadar insan onunla özdeşleştikçe hiçbir şey kötücül veya zararlı kabul edilmez – çoğunlukla tam da bu yüzden bedhahtır. Üzerine düşünülmeyen, bulunulan gerçekle uyumlanmayan her şey yanlış olmaya mahkumdur. Çünkü gerçek bizim onu anlamlandırma biçimimize göre hareket etmez, etmek zorunda da değildir. Onun bizden ayrı bir isleyişi vardır. Tam da bu yüzden insan, kendine bu işleyişi kontrol edebileceğine inandıran hikayeler uydurur ve kimlikler yaratır, çünkü insanın hayatta kalma güdüsü ona bulunduğu zaman ve mekâna güvenebilmek istemeni aşılar, bu yolda da vicdanının sesini bastırabilir. Nasıl Adolf Eichmann 1961’de Auschwitz’e ulaşımını sağladığı milyonlarca Yahudi’nin ölümü yüzünden kendine karşı açılan savaş suçları davasında “Ben sadece işimi yapıyordum.” diyebilmiştir, biz de aynı vurdumduymazlıkla doğal kaynakları, ekosistemleri, biyoçeşitliliği ve kendi geleceğimizi satın alarak, satın aldıklarımızla kendimizi var ederek, sosyal medya ve benzeri mecralarda bu varoluş biçimini normalleştirerek tüketiyoruz. Ama tekrar hatırlayalım ki, gerçeklik, bizim onu anlamlandırma biçimimize bağlı değildir, o dışsaldır, ve onu kontrol edemeyiz – onunla sadece uyumlanabiliriz. O yüzden hayır, biz iklimden büyük olamayız.&nbsp;O zaman İklim Bizden Büyük Mü?&nbsp;Ne yazık ki, buna da hayır. İnsanlık, kendi hikâyelerini büyük çapta ve karmaşık biçimlerde materyale dökerek jeolojik bir güç haline gelmiştir – antroposen, yani insan çağı kavramı da buradan gelmektedir. Sistemi bir nevi devam ettiren şey de aslında insanın zaman üzerinde oluşturduğu verimlilikle hızla genişlerken; doğanın karşılığı olan iklim krizinin etkilerinin bizim hızlı dünyamızla yarışamayacak kadar yavaşça gelişidir ya da gelişimidir?. 8,7 milyon yaşam türü içerisinde insan, kendine kısmen doğadan gayri bir yaşam oluşturmuş tek yaratıktır; bu yüzden etki alanı küçümsenmemelidir. Fakat düştüğü en büyük yanlış olan bu “kısmen”nin koşullarını anlayamaması da normalleştirilmemelidir. İklimin bizim üzerimizdeki etkilerini, kendi yaşamımızda fiyat artışları ve aşırı hava olaylarıyla; Türkiye’de neredeyse bütün sektörlerde karşılaşılan doğa kaynaklı sorunlarla, iklim krizi kaynaklı afetlerin yok ettiği bölgeler ve aldığı canlarla görüyoruz. Artık iklim ve bizim kaderimiz eş, ne biz onsuz ne o bizsiz dengelenebilir. Bu yüzden dayanışmamız artık bir lüks değil, bir şart.&nbsp;Peki çıkış yolu nedir?Çözüm aslında en iyi yaptığımız şeyi doğaya olan etkimizi ve onunla olan bağımızı bilinçli olarak bütünleştirmekten geçiyor: yeni hikayeler ve kimlikler üretmek. Tüketmek yerine uyumlanmakla, hakimiyet yerine dayanışmayla, “insan türü” yerine “dünya yerlisi” olarak kendimizi tanımlamakla kendimizi özdeşleştirebiliriz. Bunları birer değer haline getirip hem nesil içi hem de nesiller arası aktarabiliriz. Yeni, çekici bir varoluş hikayesi yazabiliriz. İşte o zaman hem kısa hem de uzun vadede bir şansımız olacak.&nbsp;

Dünyahali

Tüketmek yerine uyumlanmakla, hakimiyet yerine dayanışmayla!

Sen mi Büyüksün Biz mi?

Bu diziyi sadece ultra feminist bir propaganda olarak görenler, bana kalırsa dizinin vermek istediği mesajları kaçırıyor demektir. Bunlardan bana en baskın geleni, kötülüğün sıradanlığı oldu. Ana oyunculardan ikisi üzerinden bunu sıklıkla görüyoruz: Lydia Teyze ve Komutan Lawrence.&nbsp;<h3 fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kötülüğün Sıradanlığı</h3> Ünlü düşünür Hannah Arendt, II. Dünya Savaşı ardından Adolf Eichmann'ın duruşmasını dinlemek ve yazmak için İsrail'e gider. Burada çıkardığı raporun bana kalırsa en çarpıcı kısmı, Eichmann'ı 'sıradan' bir adam olarak adlandırması. II. Dünya Savaşı bitmiş, tüm Dünya yakalanan tek üst düzey Nazi komutanının duydukları canavar olduğunu görmeyi beklerken Arendt onu 'sıradan' olarak tanımlamıştı. Bunun üzerine de kötülüğün sıradanlığı üzerine tezini paylaşıp, o dönemde büyük tepkiler toplamıştı. Lafı çok dolandırmadan Arendt'in tezini Lydia Teyze ve Komutan Lawrence üzerinden masaya yatıralım derim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:29:51.223Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Adolf Eichmann | Kaynak:&nbsp;BritannicaLydia Teyze, Red Center'da faşizan bir disiplinle, kendi rızaları haricinde oraya getirilmiş kadınlara damızlık kız olma eğitimi veren bir memur. Darbe öncesi hayatında da yalnız ve dışlanmış bir öğretmen olan Lydia, içinde bir yerde yetiştirdiği bu kadınlara sevgi besliyor. Ancak bu sevgi, mensubu olduğu dinin ona hep anlatıldığı şeklinden ötürü hakiki bir sevgi olmaktan uzaklaşıyor. Aslında hiçbir zaman tam sevgi görmemiş, ve göstermeyi de bilmeyen bir insan Lydia. Elbette ki burada sevgi görmeyen kişilerin başkalarına eziyet etmesini meşru kılan bir şey söylemeye çalışmıyorum. Zaten kötülüğün sıradanlığı da burada yatıyor. Lydia'yı olduğu yere getiren, büyük bir travması yok. O sadece hayatta tutunabildiği tek şey olan inancının götürdüğü yere geldi. Bu yerde ona bir rol biçildi ve şimdi hayatının bir anlamı olduğunu hissediyor. Bu yüzden de burada 'yasa gereği' yaptığı işkenceler, onun kötülük yapma amacıyla yola çıkıp yaptığı şeyler değiller. Lydia sadece bir emir eli. Ama günün sonunda, tarihin en korkunç suçları da bu emir elleri sayesinde işlendi. Kötülüğün sıradanlığının dehşete düşürücü yanı da işte bu. Bir otobüs şoförü olabilecek kadar sıradan bir insanın böyle bir çarkın dişlisi olabileceği.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:28:42.727Z_sm.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:&nbsp;IndieWireLydia daha az gücü olan bir pozisyondaydı diyebiliriz. Elbette ki kötülüğün sıradanlığının da çeşitli seviyeleri var. Komutan Lawrence, Gilead'ın kuruluşunun baş mimarı olarak tanıtılıyor. Darbe öncesi hayatında ekonomist olduğu tahmin edilen Lawrence, Gilead'ın içe dönük ve bedava iş gücü bazlı ekonomisini inşa ediyor. Dizinin geçtiği dönemde koloniler&nbsp;olarak adlandırılan, radyoaktif atık ve yoğun kirlilik olan bölgelerin temizlenmesi için rejim karşıtı bireyleri orada ölümüne çalıştırıyorlar. Bu sayede tarıma daha fazla alan ayrılmış oluyor. Tamamen kendine yeten bir ekonomiyi sürdürmek için gerekli iş gücünü, yine rejim karşıtı damızlık kızlardan veya başka suçlar işlemiş insanlardan sağlıyorlar.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:25:57.360Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: AmNyİnsanları sanki bir çuval patatesmiş gibi bu kullanan bir insandan saf kötülük bekleyen elbette ki çok olacaktır. Ama gelin görün ki, işin rengi değişip, Gilead'in gerçekten nasıl bir yer olduğu ortaya çıktığında Lawrence bile kendi yarattığı canavardan çekinir oluyor. Diğer komutanlar gibi kibirli davranmıyor. Tek açıklaması da, Gilead kurulurken çok daha başka bir vizyon olduğu ve işin buraya geleceğini bilmedikleri. Tabii, ekonomi tezleri yazan bir profesörden işlerin buraya geleceğini öngörmesini beklemeli olup olmadığımız başka bir tartışma konusu. Ancak en nihayetinde Lawrence, diğerleri gibi bu teokratik totaliter rejimden faydalanmıyor. Evine gönderilen hiçbir damızlık kız ile birlikte olmuyor. Komutanlar arası yapılan şatafatlı eğlencelere katılmıyor. Lawrence, içten içe bir vicdan azabı duyuyor. Lawrence sadece yıllardır yazdığı teorilerin işe yaradığını kanıtlayabileceği bir sistem yaratmak istemişti.&nbsp;Bu örneğin Lydia'dan en büyük farkı, Lawrence'ın emir-komuta zincirinin başında olup, Lydia'nın sonlarına doğru olması. En büyük benzerliği ise, ikisinin de sürece kendilerini kaptırıp, gerçekten ne olduğunu kaçırmaları. Aslında bu listeye hareketin öncülerinden olan Serena Joy&nbsp;karakterini de katmak gerekirdi ama artık başka bir yazıya...&nbsp;Bu dizinin toplumsal olaylarda bu kadar yankı yapmasının sebeplerinden biri de bu, sevgili okurlar. Karşımıza sadece ellerini kovuşturup, kötülük planlayan karakterler yerine; gerçekte bunun ne kadar sıradan bir şekilde yapılıp, ne kadar büyük sonuçlar doğurduğunu yansıtıyor. İşte bu yüzden de fazla gerçekçi gibi yorumların sahibi oluyor.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Toplumsal Hareket ve The Handmaid's Tale</h3> The Handmaid's Tale,&nbsp;2017'den beri dünya çapında kadın hakları eylemlerinde sıklıkla karşılaştığımız bir ikonografiye sahip. Çoğunlukla kadınların üreme sürecindeki hakları üzerine odaklanan eylemlere fiziksel ve psikolojik şiddet ve kadın cinayetleri de dahil oluyor. Çoğunlukla Hristiyan dünyada etki gösteren eylemleri kısaca sizlere göstermek isterim! TEKSAS - 2017'de The Handmaid's Tale&nbsp;yayımlanmadan kısa süre önce, Teksas'ta bir grup pro-choice&nbsp;aktivistin meclis oturumuna katılmasıyla ortaya çıktığı <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2017/10/31/15799882/handmaids-tale-costumes-cosplay-protest" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyleniyor</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T06:55:23.626Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: The VergePOLONYA - Geçtiğimiz Ekim ayında Polonya'da kürtaj neredeyse tamamen yasaklanıyordu. Bunun üzerine damızlık kız kostümleriyle aktivistler, bir pazar ayinini basıp "katoliklerin de kürtaj hakkı olduğunu" savundular.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:06:56.671Z_sm.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.63" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: WBRZ 2KUZEY İRLANDA&nbsp;- Aktivistler 2018 senesinde bölge bölge gezip kürtaj hapları dağıtmışlardı. Sebebi de hükümetin bazı doğum kontrol ve engel yöntemlerini neredeyse tamamen yasaklamış olmasıydı. Bunu da bir grup damızlık kız kostümleriyle yapmayı <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/uk-news/2018/may/28/pro-choice-group-plans-to-offer-abortion-pills-in-northern-ireland-tour" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tercih etmişti</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:13:18.098Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.58" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Irish CentralARJANTİN&nbsp;- Yine 2018 senesinde onlarca kadın, damızlık kız kostümlerini giyip Buenos Aires sokaklarında tıpkı dizideki gibi başları eğik ve sessiz bir yürüyüş gerçekleştirdiler. Anlatmaya çalıştıkları şey, sadece tecavüz edilen veya sağlığı risk altında olan kişilerin değil, her kadının kendi bedeni üzerinde söz hakkı olması <a fr-original-style="" href="https://mashable.com/article/handmaids-tale-argentina-protest/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerektiğiydi</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-08T07:07:17.573Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:&nbsp;MashableHIRVATİSTAN&nbsp;- &nbsp;İstanbul Sözleşmesi'ni uygulamadığı için 2018 senesinde süren hükümete karşı protestolarda bir grup aktivist damızlık kız kostümleriyle <a fr-original-style="" href="https://blogs.lse.ac.uk/religionglobalsociety/2018/04/the-istanbul-convention-in-croatia-attending-to-the-anxiety-in-the-intersection-of-belief-and-policy-making/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">katıldı</a>.&nbsp;Bunlar sadece birkaçı. Bu kadar insanı bir araya getirebilen bir sembol olması, koca bir sayıyı bu diziye ayırmamdaki en büyük etkendi. O halde, dizinin en ikonik cümlesiyle kapatalım:Don't let the bastards win, yani sakın o piçlerin kazanmasına izin verme!&nbsp;

Show Business

Pek çok kişi tarafından kurmaca bir hikayeden öteye, fazla gerçekçi olduğu söylendi. Bunun sebebi, Arendt'in kötülüğün sıradanlığı üzerine tezi olabilir mi? 

Adolf Eichmann ile ilgili hikayeler